Xin chào các bạn !

Thật tuyệt vời khi  mỗi ngày được viết , được chia sẻ những bài viết về kiến thức, kinh nghiệm về ngành cơ khí được mình đúc kết từ thực tế quá trình làm việc , trau truốt từng bài viết để chia sẻ đến cộng đồng.

Trong ngành cơ khí, gang là một vật liệu được sử dụng khá phổ biến, đặc biệt trong việc đúc các bể máy công cụ. Hiện nay các loại gang thường dùng là : gang trắng, gang xám, gang cầu, gang dẻo...

Bài viết này cùng cokhithanhduy tìm hiểu về các loại gang và ứng dụng của gang trong ngành cơ khí nhé !

1. Gang trắng

- Gang trắng là hợp kim Fe- C với hàm lượng cacbon, sillic thấp và nhận được khi làm nguội rất nhanh trong quá trình kết tinh từ gang lỏng. Người ta còn có thể cho thêm các nguyên tố hợp kim như Cr, Mo, Ni để tăng khả năng chịu nhiệt, chống mài mòn và khả năng chống va đập của gang trắng.

- Ứng dụng của gang trắng :

  • Các bon tồn tại trong gang trắng dưới dạng các bít sắt (Fe3C) do đó có độ cứng của gang cao ( 450 – 650 HB) tính đúc kém, khó gia công cắt gọt. gang trắng chỉ dùng để chế tạo gang dẻo .

Trục cán ly tâm được chế tạo từ gang trắng

  • Chế tạo các chi tiết máy có yêu cầu chống mài mòn cao như bi nghiền, trục cán….

2. Gang xám

- Gang xám là hợp kim Fe-C trong đó cacbon tồn tại dưới dạng grafit tấm. thông thường gang xám có chứa. 2,8- 3,6 % C, 1,2 – 2,8%  Si, 0,5 – 1,6 %  Mn, tới 0,65P và 0,15 % S. theo TCVN gang xám được ký hiệu GX với 2 số tiếp theo  để chỉ độ bền kéo và nén tối thiểu.

- Gang xám có độ bền kéo thấp nhưng có độ bền nén cao,có khả năng chống mài mòn tố, dặc biệt có tính công nghệ cao như dễ đúc, dễ gia công cắt gọt .

-  Gang xám dễ nấu luyện, có nhiệt độ nóng chảy thấp (1350°C) và không đòi hỏi khắt khe về kỹ thuật nấu luyện và thành phần trong gang, nhưng gang xám dòn, khả năng chịu tải và chịu uốn nén kém.

- Ứng dụng của gang xám :

          Thân máy phay CNC

  • Dó có giá thành rẻ và dễ rèn đúc nên gang xám được sử dụng vô cùng rộng rãi trong các ngành công nghiệp.
  • Gang xám thường được dùng để chế tạo các chi tiết chịu tải trọng nhỏ và ít bị va đập như: thân máy, bệ máy, ống nước,… do chịu ma sát tốt nên đôi khi gang xám dùng để chế tạo các ổ trượt và bánh răng.
  • Các mác GX12 - 28, GX15 -32 có độ bền không cao dùng để làm vỏ hộp, nắp che (không chịu lực).
  • Các mác GX21 - 40, GX28 - 48 có độ bền cao hơn, dùng làm bánh đà, thân máy. 
  • Các mác GX36 - 56, GX40 - 60 có độ bền cao, dùng làm vỏ xi lanh, bánh răng chữ V, trục chính…

                       Bánh răng chữ V

  •  Chế tạo các loại bạc đặc biệt dùng trong công nghiệp dệt sợi.

3. Gang cầu

- Gang cầu nhận được bằng cách biến tính gang xám bằng các nguyên tố cầu hóa như Mg, Ce và các nguyên tố dất hiến để tạo ra graphit ở dạng cầu sau đó thực hiện biến tính lần thứ 2 bằng FeSi, CaSi đề chống biến trắng.

- Gang cầu chứa 3,0- 3,6 % C; 2,0-3,0 % Si; 0,2- 1,0 % Mn; 0,04-0,085% Mg: S<0,03 %, P<0,15 %.Do grafit tồn tại dưới dạng cầu nên gang cầu có độ bền và độ dẻo cao.

- Ứng dụng của gang cầu :

  • Do có nhiều ưu điểm về cơ tính nên gang cầu được sử dụng ngày càng nhiều để thay thế cho thép trong trường hợp chi tiết có hình dáng phức tạp, đặc biệt là trục khuỷu các động cơ nhẹ. Do đó giảm được hao phí nguyên vật liệu mà vẫn đảm bảo được điều kiện làm việc.
  • Gang cầu dùng để chế tạo các chi tiết máy trung bình và lớn, hình dạng phức tạp, chịu tải trọng cao, chịu kéo và va đập như các loại trục khuỷu, trục cán…

  • Gang cầu thường dùng làm các chi tiết vừa chịu tải trọng kéo và va đập cao (như thép) đồng thời lại dễ chế tạo bằng phương pháp đúc. Ứng dụng làm trục khuỷu, ống nước đường kính lớn, nắp hố ga, song chắn… vì giá thành rẻ, độ an toàn cao và thi công dễ dàng.

4. Gang dẻo 

- Gang dẻo là loại gang được chế tạo bằng cách ủ gang trắng trong một thời gian dài (khoảng vài ngày) ở nhiệt độ từ 850 - 1050° C để tạo thành một loại gang có tính dẻo cao, gọi là gang dẻo.

- Đây là loại gang có độ bền cao, được kế thừa những tính chất tốt vốn có của gang và được sử dụng để sản xuất các sản phẩm cần có sự mềm đi của bề mặt của sản phẩm đúc để dễ dàng trong việc chạm khắc và gia công cơ khí. Tuy nhiên, gang dẻo cũng có nhược điểm do giá thành sản xuất gang dẻo cao, khả năng chịu nén kém.

- Ứng dụng của gang dẻo :

          Phụ kiện làm từ gang dẻo

  • Do cơ tính cao nên giá thành cao nên gang dẻo chỉ được dùng chế tạo các chi tiết có khối lượng nhỏ, có thành mỏng, chịu va đập dùng trong công nghiệp chế tạo máy kéo, ô tô, máy dệt…
  • Gang dẻo được sử dụng sản xuất các loại van nước, van công nghiệp cho các hệ thống nước, khí.

5. Gang giun

- Từ gang xám ở thể lỏng, sau khi biến tính lần thứ nhất bằng các nguyên tố Ce, Mg và biến tính lần thứ hai bằng các chất graphit  hóa như FeSi, CaSi… người ta nhận được gang có graphit tồn tại ở dang giun ( dạng trung gian giữa tấm và cầu) gọi là gang giun.

- Gang giun có thành phần hóa học gần giống gang cầu nhưng graphit tồn tại dưới dạng giun do đó gang giun có cơ tính gần với gang cầu nhưng tính công nghệ lại gần với gang xám (dễ đúc dễ gia công cơ).

Ứng dụng của gang giun :

  • Gang giun được dùng thay thế cho gang cầu để chế tạo các chi tiết chịu va đập, chịu nhiệt, chịu mài mòn như nắp và bloc xilanh động cơ điezen, secmang, guốc phanh tàu hỏa, khuôn đúc thép….

Trên đây là tổng quan về các loại gang và ứng dụng của gang trong ngành cơ khí .Hy vọng qua bài viết của mình các bạn sẽ biết thêm về các loại gang và ứng dụng của gang trong ngành cơ khí . Các bạn nếu có thắc mắc hay cần thêm thông tin gì có thể comment dưới bài viết. Nếu bạn nào có đóng ghóp hay những kinh nghiệm về cơ khí, cơ điện tử cần chia sẻ tới mọi người xin gửi về

Email : cokhithanhduy@gmail.com.

Hẹn gặp các bạn ở các bài viết sau, và đừng quên để lại một like để ủng hộ cokhithanhduy nhé !

Tuấn Anh.

Tuan AnhKiến thức cơ khíGang cầu và ứng dụng của gang cầu,Gang dẻo và ứng dụng của gang dẻo,Gang xám và ứng dụng của gang xám,Phân loại gang,Ứng dụng của các loại gang
Xin chào các bạn ! Thật tuyệt vời khi  mỗi ngày được viết , được chia sẻ những bài viết về kiến thức, kinh nghiệm về ngành cơ khí được mình đúc kết từ thực tế quá trình làm việc , trau truốt từng bài viết để chia sẻ đến...