Dung sai lắp ghép Then tiêu chuẩn - Phương pháp lựa chọn kiểu lắp then trong lắp ghép

Dung sai lắp ghép Then tiêu chuẩn - Phương pháp lựa chọn kiểu lắp then trong lắp ghép

Xin chào các bạn!

Mình Thanh Duy đây. Người luôn đồng hành cùng bạn trọng chương trình chia sẻ tài liệu, kiến thức và kinh nghiệm thực tế về Nghề Cơ Khí.

Ngày hôm nay mình sẽ tiếp tục chia sẻ đến bạn về Then, Dung sai lắp ghép Then và các Phương pháp lựa chọn kiểu lắp Then trong chế tạo máy.

Lý do mình chia sẻ kiến thức về Then là bời vì Then được dùng rất nhiều trong cơ khí chế tạo máy, và có vai trò cực kỳ quan trọng trong chuyển động. Chúng ta thường thấy mối lắp ghép Then ở Bánh răng. Bánh Vít, Bánh Đai, Tay Quay hay các khớp nối trên trục ..... và thực hiện chức năng truyền momen Xoắn hoặc dẫn hướng chính xác khi các chi tiết di chuyển dọc trục.

Khái niệm về Then: Then là dạng thanh hình trụ có tiết diện chữ nhật (đối với Then bằng) và hình bán nguyệt đối với Then bán nguyệt. Trên trục và trên bạc được làm các rãnh hình trụ có tiết diện tương ứng với các tiết diện của Then.

Phân Loại then thì thường có hai loại then là Then bằng và Then bán nguyệt và chúng ta thường và chủ yếu gặp then bằng nhiều hơn, đặc biệt là then lắp ghép giữa Bánh răng và trục bánh răng. Đối với mỗi ghép then bằng thì có Mối ghép giữa then và rãnh trên trục và mối ghép giữa then và rãnh trên bạc.

1. Về kích thước lắp ghép Then

Với chức năng truyền momen xoắn và dẫn hướng thì Lắp ghép then được thực hiện theo về mặt bên và theo kích thước b, Các kích thước thông số của Then được thể hiện theo hình dưới đây.

Miền dung sai kích thước b của Then được chọn là h9.

Miền dung sai kích thước b của Rãnh trục có thể chọn là N9 và H9

Miền dung sai kích thước b của rãnh bạc có thể chọn là JS9 hoặc D10

Vậy nên, Kiểu lắp thông dụng dùng trong sản xuất loạt lớn là Then lắp với trục kiểu N9/h9, và với bạc theo JS9/h9. Trong sản xuất đơn chiêc và loạt nhỏ thì kiểu lắp với trục theo kiểu P9/h9.

2. Chọn kiểu lắp ghép Then.

Tùy theo chức năng của mối ghép ren mà ta có thể lựa chọn các kiểu lắp ghép khác nhau phù hợp với môi trường làm việc.

* Trường hợp bạc cố định trên trục:

• Khi lắp cố định trên trục và lắp chặt có độ dôi lớn thì chọn kiểu lắp N9/h9
• Khi lắp cố định trên trục và lắp chặt có độ dôi nhỏ thì chọn kiểu lắp JS9/h9

Ta có sơ đồ lắp ghép và miền dung sai như sau:

* Trường hợp Then dẫn hướng và bạc di chuyển dọc:

Để đảm bảo bạc dịch chuyển dọc trục dễ dàng thì then lắp với bạc có độ hở lớn D10/h9.  Và then lắp có đội dôi lớn với trục là  N9/h9. ( Xem sơ đồ hình ảnh trên)

* Khi chiều dài của then lớn (L > 2d) 

Then lắp có độ hở với rãnh trục H9/h9 và rãnh bạc D10/h9. Độ hở của lắp ghép nhằm bồi thường cho sai số vị trí rãnh then. ( Xem sơ đồ hình ảnh trên)

Mặc dù vậy thì khi thiết kế mà chế tạo người ta cũng tuân theo chức năng và điều kiện làm việc để quy định về dung sai của mỗi ghép. Quy định dung sai của Then, của trục hay của bạc.

Tương tự như vậy thì trong các bài viết sau mình sẽ tiếp tục chia sẻ về Dung sai lắp ghép Then bán Nguyện và đặc biệt là Then hoa. Và mối ghép then hoa này được sử dụng khi cần truyền momen xoắn lớn và yêu cầu độ chính xác định tâm cao giữa trục và bạc khi mà mối ghép then không đáp ứng được thì ta phải sử dụng mối ghép Then hoa.